Badania na Targu Siennym w Gdańsku
listopad 2013 roku – styczeń 2017 roku
Badania archeologiczne na Targu Siennym w Gdańsku poprzedzały budowę centrum handlowego Forum Gdańsk.
Obszar badań, zlokalizowany po zachodniej stronie Głównego Miasta, stanowił część jego przedmieścia. Zarys planu wykopu był nieregularny, choć wydłużony, w osi którego płynie Kanał Raduni. Powierzchnia wykopalisk wyniosła 26 855 m2 i zostały one zrealizowane w wielu etapach, których odzwierciedleniem jest ich podział na 30 wykopów (z których część była realizowana w jednym czasie).
W trakcie badań odkryto m.in. pozostałości Szpitala św. Gertrudy, który został założony około 1342 r. Z powodu rozbudowy umocnień Głównego Miasta w 1563 r. stary szpital rozebrano, a nowy powstał na Zaroślaku. Ze szpitalem związane były też najprawdopodobniej znaleziska pieców hypokaustum, a także relikty budynków szkieletowych. W północnej części badanego obszaru odkryto niewielki fragment (ok. 90 m2) cmentarzyska przyszpitalnego, na którym odsłonięto 1 141 szkieletów m.in. w czterech grobach zbiorowych. Ponadto na Targu Siennym odkryto dwie piwnice pełniące funkcję magazynów pod brukowaną powierzchnią targowiska. Po zachodniej stronie Kanału Raduni natrafiono na pozostałości zabudowy pochodzącej z okresu od końca XVIII w. do pocz. XX w. Większość odkrytych kamienic skierowana była frontem do Kanału Raduni. Dostęp do nich był możliwy dzięki kładkom przerzuconym przez kanał. Odsłonięto również pozostałości głównego traktu prowadzącego do Gdańska od strony południowej. Była to brukowana otoczakami droga z rynsztokami i drewnianymi krawężnikami. Odkryto także drewniane umocnienia stanowiące być może ściany pierwszego Kanału Raduni wybudowanego przez Krzyżaków najprawdopodobniej w 1338 roku. W trakcie badań odsłonięto ponadto kilkanaście drewnianych wodociągów, dwie studnie (z jednej wydobyto m.in. drewniane wiadro służące do wyciągania wody), kilkanaście latryn oraz wiele innych pozostałości różnych konstrukcji.
W trakcie badań pozyskano ogromny zbiór ponad 200 000 zabytków, a wśród nich m.in.: 1 837 monet (w tym trzy złote), 2 medale, 185 liczmanów, 42 odważniki monetarne, 107 odważników handlowych i medycznych, 30 fragmentów wag, ok. 853 plakietki pielgrzymie i świeckie, 23 tłoki pieczętne, ok. 75 przyborów piśmienniczych (w tym ok. 67 stilusów i 2 pióro-ołówki), 2 kieszonkowe zegarki słoneczne, ok. 397 tokenów (żetonów), ok. 1952 plomby towarowe, ok. 516 elementów biżuterii (w tym ok. 326 pierścionków), ok. 6056 pasów i ich elementów (w tym ok. 4453 sprzączek i 42 klamry), ok. 362 zabawki, ok. 207 elementów gier, ok. 235 elementów oświetlenia i inne.
Przede wszystkim z powodu olbrzymiego zespołu zabytków pozyskanych w trakcie wykopalisk, a także ilości zarejestrowanych konstrukcji czy szkieletów podjęto decyzję o publikacji tych materiałów w osobnych tomach serii wydawniczej DANTISCUM. W pierwszym, opublikowanym woluminie przedstawiającym wyniki badań archeologicznych na Targu Siennym w Gdańsku (DANTISCUM t. III) zostały zawarte opracowania materiałów numizmatycznych: monet, medali, liczmanów oraz wag i odważników. W kolejnym zostanie przedstawione cmentarzysko Szpitala św. Gertrudy. W następnych tomach prezentowane będą pozostałe materiały.
Część zabytków ruchomych (1 067 okazów) pozyskanych w trakcie badań na Targu Siennym w Gdańsku została zaprezentowana, jeszcze w trakcie trwania wykopalisk, w 2016 roku, na wystawie czasowej zorganizowanej przez Muzeum Gdańska (wówczas Muzeum Historyczne Miasta Gdańska) i DANTISCUM. Pracownię Badań Archeologicznych w Ratuszu Głównego Miasta Gdańska (Muzeum Gdańska). Ułamek tych zabytków (229 okazów) zostało opublikowanych w Targ Sienny w Gdańsku – przedmieście europejskiej metropolii – w świetle wykopalisk archeologicznych. Katalog wystawy prezentowanej w Ratuszu Głównego Miasta w Gdańsku w okresie od 1 czerwca do 25 września 2016 roku, Gdańsk 2016 r.
